Non-Fungible Token (NFT), en kısa tanımıyla başka bir eşi daha bulunmayan dijital varlıklardır. Koleksiyoner ürünlerinden sanal ayakkabılara, sanal oyun içeriklerinden dijital mülklere, eşsiz olan birçok dijital varlığı temsil etmektedir. NFT’ler blok zincir teknolojisi kullanılarak, büyük çoğunlukla Ethereum token standartlarıyla üretilmektedir. Ancak kripto para birimlerinin aksine Ethereum’un ERC-20 standardında değil, ERC-721 ve ERC-1155 standartlarında işlem görmektedirler.
Çağımızın getirdiği teknolojik yenilikler ile birlikte dijital ürünlere sahip olmak insanlar arasında yaygınlaşmış ve 2017 senesinden beri NFT’lere 174 milyon dolardan fazla para harcanmıştır. Arz talep dengesi, tüm değeri olan varlıklarda olduğu gibi NFT’lerde de fiyatların belirlenmesini sağlamaktadır. NFT’lerin eşsiz olması sebebiyle satılan ürünler koleksiyon ürünü olarak kabul edilmekte ve değerleri çok yüksek olmaktadır.
NFT’leri Değerli Kılan Nedir?
Tüm NFT’lerin benzeri olmayan eşsiz bilgiler barındırmaları ve kolayca erişilebilir olmaları, koleksiyon değeri olan fiziksel bir ürünle karşılaştırıldığında bir ürüne dijital olarak sahip olmanın avantajlarını ortaya çıkartmaktadır. Sahte ürünlerin yapım ve çoğaltılmasının önüne geçerek dijital varlığın orijinalliği konusunda önceki sahibi ve üreticisine kadar tüm bilgilere sahip olunmasını sağlamaktadır.
Kripto varlıkların aksine, NFT’ler kendi aralarında değiştirilemezler. Her birinin eşsiz olması, her birinin ayrı özelliklere sahip olmasını sağlar ve iki varlığın denk olmasının önüne geçer. NFT’ler bir futbol maçı bileti olarak düşünebilir. Her bilet farklı stadyum ve tarih, izlenecek takımlar, koltuk yeri ve bileti alan kişinin kişisel bilgilerini barındıracağı ve sahibine başka bir eşi daha olmayan bir stadyum görüş açısı sağlayacağı için tüm biletler aslında eşsizdir ve bu sebeple de biletlerin denk bir şekilde değişimi mümkün değildir.
NFT’ler sanatçıların da üretimlerine imkân sağlamaktadır. Dünyanın her yerine eserlerini ulaştırarak dijital eserlerin üretiminin yaygınlaşmasını sağlamış, aracı kurumların önüne geçerek alıcı ve üreticiyi daha kolay şekilde bir araya getirmeyi mümkün kılmıştır. Ayrıca satın alınan eserin el değiştirmesi durumunda telif hakkı detayıyla sanatçının hakları korunarak sonraki el değiştirmelerde üreticinin de pay sahibi olması sağlanmaktadır. Örneğin aktör William Shatner kendi fotoğraflarından oluşan dijital kartları işleme alarak bu dijital fotoğrafları satmıştır. Bu kartların el değiştirmesi halinde de üreticisi olarak pay almaktadır.
NFT’lerin diğer özelliklerinden bazılarıysa; hepsinin spesifik bir alanının bulunması- Bir oyun için alınan içeriğin farklı bir oyunda kullanılamaması-, ürünlerin çoğaltılma ve parçalandırılma işlemlerinin yapılamaması, blok zincir üzerinde ve akıllı kontratlarla işlem gördükleri için silinme ya da değiştirilme gibi bir durumun söz konusu olmaması ve her ürünün orijinalliğinin şeffaf bir şekilde kontrol edilebilir olmasıdır.
Yüksek Değere Sahip NFT Örnekleri
İlk üretilen NFT’lerden biri olan CryptoPunk oyununa ait bir karakter olan Alien2089, Ocak 2021’de 605 Ethereum (27.02.2021 tarihli fiyatıyla 6.455.000 TRY) karşılığında satılmıştır.
CryptoKitty isimli oyunda bulunan “Dragon” karakterinin değeri 600 Ethereum (27.02.2021 tarihli fiyatıyla 6.350.000 TRY) ’dur.
F1 Delta Time oyununda bulunan “1-1-1” yarış arabası Mayıs 2019 tarihinde 415,9 Ethereum (27.02.2021 güncel fiyatıyla 4.440.000 TRY) karşılığında satılmıştır.
Bugüne kadarki en yüksek değerli NFT satışı, kripto sanatçısı Beeple’ın Christie’s’de müzayedeye çıkardığı “Everydays: The First 5,000 Days” elde etti. Eser, tarihi bir müzayede evinde satılan ilk NFT oldu ve gelişen pazar için yeni bir kurumsal meşruiyete işaret etti. Beeple’ın 5 bin parçasının bir derlemesi olan jpg formatındaki dijital sanat işi, 25 Şubat’ta başlayan açık artırmanın ardından 69,4 milyon dolara (yaklaşık 550 milyon Türk lirası) satıldı.
