Meme, genellikle ciddi bir sembolden ziyade meme (şaka) olarak birtakım temalarla ilişkilendirilen kripto para birimidir. Buna örnek olarak Dogecoin, adını internetteki popüler bir köpekten aldığı için ilk meme coin olmuştur. Meme, başka bir kripto para biriminin gerçek adıdır ve imemecrypto, pepemefrogree ve jakememe70 gibi “meme” takma isimlerine sahip kripto paralar da mevcuttur.
2021’in Nisan ayında adını Elon Musk’tan alan Dogelon Mars için kripto para birimi olan ELON, değerini satışından önce kırk kat arttırmıştır. Bu noktada 1 coin’in 1 cent’in 100’de 1’i olduğu bilinmelidir, böylelikle 40 kat artışın çok da büyük bir miktar olmadığı görülecektir.
Meme coinleri, internet meme’lerinden ve güncel olaylardan ilham alan ve influencerlar tarafından desteklenmesi ile ön plana çıkmıştır.
Meme coinlerini “meme” haline getiren faktörler internet meme’leri, güncel olaylar ve çevrimiçi topluluklar, influencer’lardır. Örnek olarak Elon Musk, Dogecoin’i desteklemesi ile, Shibu Inu (SHIB) ve Safemoon (SAFEMOON) meme coinler olarak popüler olmuştur.
Kripto para kültüründe yine her zaman büyük bir etkisi olan bir başka faktör ise Influencer’lar olmuştur fakat son zamanlarda bu etki daha da artmıştır. Elon Musk, orijinal meme kripto para birimi Dogecoin’i desteklediğinde, TikTok gibi sosyal medya platformlarında influencerlar tarafından yükseltilmiş ve etkisini ciddi boyutta arttırmıştır.
Meme coinler kendiliğinden bir değere sahip değildir, isminden de belli olduğu gibi bu kripto para birimleri sosyal medyada paylaşılan şakalar ve görseller olarak değerlendirilmektedir.
Orijinal bir meme coini olan Dogecoin (DOGE), Shibu Inu (SHIB) köpeğinin resmiyle ortaya çıkan uzun süredir etkisini sürdüren Doge meme’ine dayanmaktadır. Kendi Blockchain’inde işlenir ve bu nedenle mevcut bir Blockchain üzerinde çalışan meme tokenlarından ayırt edilebilir.
Bilinen en popüler meme tokenları arasında, Ethereum ağı üzerinde inşa edilmiş ERC-20 tokenı olan Shibu Inu (SHIB) ve Binance Smart Chain üzerine çalışan SafeMoon (SAFEMOON) bulunmaktadır.
Dogecoin, meme coinlerin öncüsü olduğu için ardından gelen her bir meme coin Dogecoin’i bir nevi taklit etmiştir.
Meme kavramsal olarak taklit ve davranışsal tekrarlama yoluyla nesilden nesile aktarılan bir eğilim, inanç, moda veya deyim olarak bilinmektedir. 1976 yılından Richard Dawkins tarafından yazılan “The Selfish Gene (Bencil Gen)” adlı kitabında ortaya atılan memeler ve memetikler, genlerin ve genetiğin biyolojik olarak incelenmesinin kültürel karşılığı olarak kabul edilmektedir. Dawkins, kitabında evrim benzetmesini kullanarak, insan kültürlerinin zaman içinde popülasyonların gen havuzuna benzer bir şekilde “bulaşıcı” iletişimler yoluyla evrimleştiğini gözlemlemiştir.
Meme’ler aynı zamanda e-posta, bloglar ve sosyal ağ siteleri aracılığıyla bir internet kullanıcısından diğerine gönüllü olarak aktarılan bir resim, video, hikaye veya şaka olarak da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. İnternet meme’leri birer sanat biçimi olarak kabul edilmiştir ve bu meme’ler, bireyleri, grupları, filmleri, sanatı, müziği ve ürünleri tanıtmanın yanı sıra bir aldatmaca üretmek veya sadece komik olmak için oluşturulmaktadır. İnternet meme’leri yıllarca kalıcı olabilecek ürünler haline gelirken, kısaca ortadan da kaybolabilirler.
Örnek olarak 2021’de sosyal medyadaki bir gönderi viral hale geldiği için popülerlik kazanan halka açık bir hisse senedi olan GameStop, hisse başına 20 dolardan iki hafta içinde yaklaşık 350 dolar seviyesine sıçramıştır. Bunun sebebi ise hedge fonlarının hisseyi açığa çıkarması ve ardından Reddit platformunda paylaşılan bir gönderinin insanları bu konuda intikam almak için daha fazla hisse satın almaya teşvik etmesidir. Bu nedenle hisseler kısa sürede 40 dolara düşmüş, sonrasında da tekrar yükselmeye başlamıştır.
MEME Token Hakkında
MEME, özel dijital sanat NFT platformu DontBuyMEME’nin yerel tokenı olarak kabul edilmektedir. DontBuyMeme, dünyanın dört bir yanından dijital sanatçılara ev sahipliği yapmaktadır ve topluluğuna MEME tokenlarını alarak NFT’leri basma şansı sunmaktadır. Stake karşılığında, kullanıcılar kendi seçtikleri NFT’yi basmak için kullanılan “ananas” olarak bilinen telafi kredileri kazanmaktadırlar. MEME, platform aracılığıyla sanat müzayedelerine teklif vermek için de kullanılabilir.
DontBuyMEME Platformu Hakkında
DontBuyMEME, DeFi 2020 yaz aylarının sonunda hızla popülerlik kazanan, tabandan yükselerek topluluk liderliğindeki bir proje olarak başlamıştır. MEME, büyük ölçüde etrafında oluşan ve kripto alanındaki katılımcıları NFT’ler hakkında eğiten coşkulu topluluktan, dijital sanatta bir rönesansın katalizörü olmuştur. Proje, dünyaca ünlü sanatçıların küratörlüğünü yaparak ve her hafta platformda yükselen yıldızları yetiştirerek bugün gelişmeye devam etmektedir.
Meme Tokenları Nasıl Popüler Hale Geldi?
2013 yılında Dogecoin’in piyasaya çıkması ile bir kripto para birimi oluşturmak çok daha kolay hale gelmiştir ve meme tokenları, arka planda hızla başlatılabilir veya influencerlarla olan etkileşimleri nedeniyle popüler hale gelebilir tokenlardır.
Örnek olarak, 2021 yılının Mayıs ayında Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, “Keçilerim: Max ve Bitcoin” şeklinde evcil keçilerinin bir resmini paylaşmıştır. Zuckerberg’ün bu paylaşımının ardından Aqua Goat adlı bir meme tokenı, değerini yaklaşık %300 arttırmıştır.
Bunun gibi başka bir örnek ise Elon Musk’ın eğer kendisi hakkında bir skandal olursa, bunun “Elongate” olarak adlandırılması gerektiğini tweetlediğinde, bir saat içinde bir ELONGATE tokenının da piyasaya sürülmesi olmuştur.
Meme Coin ve Tokenları Nasıl Satın Alınır?
Meme coinleri satın almak, diğer herhangi bir kripto para birimini satın almakla aynı şekilde yapılmaktadır. Meme coin satın almak için yapılması gereken ilk şey, bir borsa platformuna kaydolmak ve fiat para ile coin satın almak veya diğer kripto para birimleri ile alım-satım yapmaktır. Meme coinleri, büyük borsa platformlarının çoğunda mevcuttur.
Önde gelen meme coini olan Dogecoin birçok kripto para borsasında alım-satım işlemlerine açıktır.
Meme tokanları, daha sınırlı bir borsa aralığında bulunma eğilimindedir. Örnek olarak Shiba Inu (SHIB), merkezi olmayan borsalarda (DEX’ler) işlem görebilmektedir. Binance Smart Chain ağında işlem gören Safemoon (SAFEMOON) ise BSC tabanlı DEX’lerde işlem görebilmektedir.
Meme coin veya tokenları ilk piyasaya sürüldüklerinde genellikle insanlara dağıtılmaktadır. Birçok küçük boyutlu meme tokenı yalnızca DEX’lerde bulunabilir ve sadece diğer kripto para birimleriyle satın alınabilir.
Meme Coin ve Tokenlarının Diğer Kripto Para Birimlerinden Farkı
Genel anlamda bütün kripto para birimlerinin değer belirleyicileri güçlü bir topluluk veya influencer desteği olmuştur ancak meme tokenları, özellikle Elon Musk gibi influencerlarla olan ilişkileri nedeniyle popülerlik kazanmıştır. Örnek olarak Tesla başkanının, ilgili meme tokenlarının fiyatını yükseltmek için yalnızca popüler bir çocuk şarkısı olan Baby Shark gibi bir konu hakkında tweet atması bile meme token değerlerinin artmasına yeterli olmaktadır.
Meme token geliştiricilerinin, fiyatı artırmak için reklam ve tanıtım gösterileri kullandığı da bilinmelidir. Shibu Inu (SHIB) projesinin arkasındaki ekip, tüm SHIB tokenlarının yarısını Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin’e vermeye karar vermiştir ancak Buterin gelirleri hayır kurumlarına vererek ve projelerin kendisine rızası olmadan coin vermemesini talep ederek, “Ben bir güç odağı olmak istemiyorum” şeklinde açıklamada bulunmuştur.
Haziran 2021’in ortalarına doğru meme tokenleri, kripto piyasa değerinin yaklaşık %2.8’ini oluşturmaktaydı ve kripto para sektörü de 38 milyar doların üzerinde bir değere sahiptir. Tipik olarak meme kripto para birimleri, katrilyonlarca miktarda büyük bir dolaşım arzına sahiptir.
Meme coinleri bir çeşit kripto para birimidir ancak Dogecoin (DOGE) ve Shiba Inu (SHIB) gibi kripto para birimleri ile Bitcoin ve Ethereum gibi para birimleri arasında büyük bir fark vardır ve bu ne kadar işe yaradıkları ile ilgilidir.
Bitcoin ve Ethereum gibi büyük kripto para birimleri, bilindiği gibi gerçek dünyadaki sorunları çözmek için geliştirilmiştir. Buradaki amaç, alım-satım yapan kişiler tarafından geniş çapta kabul görmek, yeni bir merkezi olmayan para birimi oluşturmak ve çeşitli endüstrilerde devrim yaratmaktır.
Meme coinleri ise belirtildiği gibi şu anda gerçek hayatta hiçbir amaca hizmet etmemektedir ve meme coinlerinin bir çoğu da hızlı para kazanmanın bir yolu olarak yaratılmıştır.
Bu coinlerden bazıları, büyük etki oluşturan ünlüler tarafından tanıtıldığı için ün kazanmış ve perakende yatırımcılar, bunları yoğun bir şekilde online olarak tanıtarak fiyatlarını artımıştır. Bu nedenle meme coinler, sağlam olmayan temellerine rağmen büyümeye eğilimindedirler.
Meme coinlerinin fiyatları yükseldiğinde, birçok yatırımcı kısa bir süre sonra hızlı bir kâr elde etmek için coinleri satar. Meme coinlerin şu anda gerçek bir faydası olmadığı için, gelecekte piyasada olmaya devam etmeleri olası görülmemektedir. Yatırımcıların yeni bir hisse senedine veya kripto para birimine geçmesi, meme coinlerinin fiyatında muhtemelen bir düşüş getirecektir.
Meme Coinlerine Yatırım Yapılmalı mıdır?
Meme coinlerine yatırım yaparak para kazanmak mümkün olsa da, bu tür yatırımlar büyük ölçüde risk de taşıyabilir ve gerçek bir yatırımdan çok kumar oynamaya benzemektedir. Meme coinler doğru zamanda alınıp satıldığı takdirde getiri sağlayabilmektedir.
Bunun yerine uzun vadede iyi performans göstermesi muhtemel yatırımlara odaklanmak da olabilir. Genel olarak kripto para birimi piyasası hala oldukça spekülatiftir. Bu nedenle kimse zamanla nasıl bir performans göstereceklerini bilmemektedir ancak kriptoya yatırım yapılıyorsa, güçlü temelleri olan ve zamana dayanma olasılığı daha yüksek olan para birimlerinin seçildiğinden emin olunmalıdır.
En Popüler Meme Coin ve Tokenları
Dogecoin (DOGE), Shibu Inu (SHIB) ve Safemoon (SAFEMOON) en popüler üç coin ve token olarak bilinmektedir. Mevcut piyasada 90’dan fazla meme tokenı mevcuttur. Aşağıda bu projelerden kısaca bahsedilmektedir.
Dogecoin (DOGE)
Dogecoin (DOGE), Jackson Palmer ve Billy Markus geliştiricileri tarafından meydana getirilmiştir. Meme olarak başlayan bu proje 2019 yılında Elon Musk’ın desteğini alarak ciddi bir değer artışı göstermiştir.
Köpek temalı kripto, son aylarda değerinin yükseldiğini görmül ve 2021 yılının Ocak ayında 9 milyar dolarlık bir piyasa değerine ulaşmıştır. Elon Musk şu anda Dogecoin platformunu geliştirmek adına, mal ve hizmetler için ödeme aracı olarak optimize etmek ve karbon ayak izini azaltmak için Doge geliştiricileri ile birlikte çalışmaktadır. Shiba Inu adlı bir Japon köpeğinin meme’ine dayanmaktadır. Şimdiye kadarki en başarılı meme coini olarak kabul edilmektedir.
Shibu Inu (SHIB)
Shibu Inu (SHIB), 2021 yılının Nisan ayında “merkezi olmayan kendiliğinden topluluk oluşturma deneyi” olarak başlatılmış ve Mayıs başında seviyesini hızla arttırarak %2.000.000’un üzerinde değer kazanmıştır.
SHIB, özellikle Elon Musk’ın Saturday Night Live talk showuna çıktığında Dogecoin’in gördüğü ilgiden yararlanmıştır.
Shiba Inu (SHIB)’nun toplam arzı bir katrilyondur ve kullanıcıların milyarlarca hatta trilyonlarca token elde tutmasına izin verecek şekilde tasarlanmıştır. Kripto para analistleri yine de, 1 dolarlık hedefe ulaşmak için yaklaşık yüzde 12 milyon tırmanması gerektiği konusunda uyarıda bulunmuşlardır.
SafeMoon (SAFEMOON)
SafeMoon (SAFEMOON), Dogecoin’in tokenomik modelini geliştirmeye çalışmıştır. Safemoon (SAFEMOON) 21 milyon token arzı ile sınırlandırılmıştır.Safemoon (SAFEMOON), Mart 2021’de piyasaya sürülmüştür. Safemoon, tamamen topluluk odaklıdır. Safemoon coinleriyle ilgili en benzersiz olan şey, Safemoon’un protokolüne yerel tokenlarının satışını indirgeyen bir özellik eklemesidir.
Safemoon’un Bitcoin’den farklı şekilde, potansiyel olarak sonsuz bir Dogecoin arzı vardır ve bu durum Safemoon’u enflasyonist bir tokenomik model haline getirmektedir. Enflasyonist model halini düzeltmek için SafeMoon deflasyonist bir tokenomik model kullanır. Bu durum, her Safemoon işlemi gerçekleştiğinde, %5’inin yakıldığı ya da burn edildiği ve %5’inin kalan token sahiplerine yeniden dağıtıldığı anlamına gelmektedir. Bu nedenle toplam token arzı, balonlar açısından “güvenli” kazançlar ve daha az kaçınılmazlık sağlayarak sürekli olarak azalacak şekilde tasarlanmıştır.
2021’in bahar döneminde token %1,500’ün üzerine çıkmış ve sadece %73 düşmüştür. Safemoon (SAFEMOON)’un Haziran 2021’deki piyasa değeri 2 milyar dolar olmuştur.
MonaCoin (MONA)
MonaCoin (MONA), anonim bir geliştirici tarafından yaratılan kedi görünümlü bir figürün meme’ine dayanmaktadır. MONA tokenı maksimum 105 milyon arza sahiptir ve Japonya’nın Finansal Hizmet Ajansı tarafından onaylanmıştır.
HogeFinance (HOGE)
HogeFinance (HOGE), verim çiftçiliğini meme’lerin teması ile birleştirmiştir ve Ethereum’un DeFi altyapısını kullanmayı ummaktadır.
Burada bahsi geçmeyen başka birçok kripto para meme tokenı bulunmaktadır. Bunlara Pepe Cash, Loser Coin, Memecoin, Forge Finance ve daha fazlası dahildir.
Meme Coin ve Tokenlarının Dezavantajları
Dogecoin gibi meme tokenlarının eğlenceli tarafları olabileceği gibi hoş olmayan tarafları da dikkat çekebilir. Her coin projesinde olduğu gibi, meme tokenlarının da bazı dezavantajları vardır, bunlar:
- Birçok meme coininin gerçek bir amacı yoktur.
- Bitcoin gibi sonu olan kriptoların aksine, bazı meme coinlerinin sınırsız kaynağı mevcuttur. Bu, uzun vadeli değerleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır.
- Bu tokenların çoğu “şaka temelli” olduğundan, yüksek derecede değişken olma eğilimindedirler.
- Bu coinler hızlı bir şekilde piyasaya sürülür, bu da uzun vadede para kaybetme eğiliminin olduğu anlamına gelmektedir.
Bu kripto para birimlerine yatırım yapmaya karar vermeden önce bu olumsuzlukların göz önünde bulundurulması avantaj olacaktır.
Buna ayrı bir örnek olarak Tayland’da bir düzenleyici 2021 yılının haziran ayında NFT ve fan tokenlarının yanı sıra borsalardan meme tokenlarının da kaldırma emrini vermiştir.
Başka bir dezavantaj ise, geliştiricilerin elinde bir sürü coin tutup insanların coin satın almalarını sağladıktan sonra coinlerini atmasıyla gerçekleşen “rug pull” tehlikesi bulundurmalarıdır. Bu durum, geliştiricilerin ganimetleriyle kaçarken pazarın düşüşe geçmesine neden olur. Deneyimli yatırımcı Mark Cuban bu konuda kurban olmuştur. “rug pull” riskini azaltmanın bir yolu ise yalnızca incelenmiş, denetlenmiş veya bir tür güvenilir üçüncü taraf gözetimine sahip coinler ve tokenlar satın almaktır.
Meme Coin ve Tokenlarının Geleceği
Bir sonraki meme coinlerinin değerini yükseltmek için kripto para influencerlarına güvenmek zayıf bir girişim olarak görülmelidir. Ancak bireysel meme coinlerinin ve tokenlarının nihai başarısı, topluluklarının gücüne bağlıdır ve influencerlar da buna katkıda bulunabilir.
Ayrıca Meme.com gibi platformlar, kullanıcıların meme kripto para birimlerini karşılaştırabilecekleri ve değeri temsil ettikleri trendlerin veya meme’lerin değerine dayalı olan kendi “memetik tokenlerini” basabilecekleri yeni bir pazar yeridir.
