Bu yazı serisinin ilk bölümünde, dünyada giderek yaygınlaşan dijital göçebe (digital nomad) kültürünü ve son yıllarda kripto ekonomisi ve blokzincir teknolojisinin bilinirliğinin artmasıyla birlikte duymaya başladığımız bir konsept olan kripto göçebe (crypto nomad) yaşam tarzlarını inceleyeceğiz.
Bu kavramlar yalnızca bir yaşam tarzını değil, çalışma alışkanlıklarını ve iş modellerini de baştan şekillendiriyor.
Kripto sektöründe çalışıyorsanız ve dünyanın herhangi bir yerinden işlerinizi yürütme fikri size çekici geliyorsa, ister ülkeler arası, ister lokal olarak şehirler arası, ilçeler arası uzaktan (remote) bir şekilde çalışmalarınızı sorunsuz ve rahat bir şekilde yönetebiliyorsanız, bu yaşam tarzı ilginizi daha çok çekebilir ve daha çok fırsat kapınızı çalabilir.
Hep söylerim, farkındalığın kadarsın; fark ettiğin kadar ise yaşarsın.
Kavramlara Göz Atalım
Digital Nomad ve Crypto Nomad nedir, bu kavramlar ne anlama geliyor?
Dijital Evsiz ve ya tam türkçe karşılığı Dijital Göçebe olan Digital Nomad; Belirli bir lokasyona bağlı kalmadan, sürdürülebilir bir şekilde işlerini farklı yerlerden yürütebilen kişi[1]. Örnek: Bir dijital göçebe, Bali’den e-ticaret işini yönetirken aynı anda freelance projeler üstlenebilir.
Peki Crypto Nomad ne anlama geliyor? Bu kavramada kısaca değinmek istiyorum.
Crypto Nomad, dijital göçebe kavramının DLT (Distributed Ledger Technology) teknolojileri, blokzincir (blockchain) ve kripto ekonomisinin etkisiyle şekillenen bir versiyonudur. Tıpkı Matrix serisinin üçüncü filmi sonrasında gelen dördüncü film gibi, digital nomad kavramının yeni bir varyantı olarak düşünülebilir. Bu kavram, henüz emekleme aşamasını yeni tamamladı diyebiliriz, ancak hızla büyümeye devam ediyor. Kripto göçebeler, gelir kaynaklarını kripto para birimlerinden, NFT’lerden, node kurulumlarından, merkeziyetsiz finans (DeFi) araçlarından, airdrop fırsatlarından, blokzincir teknolojisi firmalarında çalışarak, kripto bazlı şirketlerde (kripto borsaları, NFT marketleri, DeFi protokolleri, RWA projeleri ve benzeri) ve kriptonun alt başlıklarından elde ederler. Bu sayede, gelirlerini kullanarak herhangi bir lokasyona bağlı kalmadan özgür bir yaşam sürdürebilirler.
Kripto göçebeler, dijital varlıklarını yönetirken aynı zamanda Web3 projelerinde çalışabilir veya kripto ve blokzincirle ilgili freelance işler alabilirler. Dilerlerse, blokzincir, Web3 ya da kripto-native ajanslarda tam zamanlı, yarı zamanlı ya da freelancer olarak da görev alabilirler. Son 1-2 yıl içinde, şirketler, startuplar ve ajanslar çalışanlarının dijital/kripto göçebe olmalarını desteklemek için çeşitli avantajlar ve yan haklarla donatmaya daha istekli hale geldiler. Bu konuda bütçeler giderek artacak, benden söylemesi.
Kavramı örnekleyecek olursak: Bir crypto nomad, Tayland’da yaşamını sürdürürken Ethereum staking yaparak gelir elde edebilir, aynı zamanda DeFi protokol hizmeti sağlayıcısı ya da NFT projelerine danışmanlık hizmeti verebilir.
Bu kavramların ne zaman doğduğuna değinmek de önemli. İlerleyen yazılarımda, dijital ve kripto göçebelik kavramlarının nasıl ortaya çıktığını ve zaman içinde nasıl evrildiğini inceleyeceğim. Bu tarihsel perspektif, önümüzdeki 5-10 yıl içinde iş dünyası ve toplum kültüründeki dijital dönüşüm sürecinde oynayacakları rolü daha iyi anlamamıza yardımcı olacak.
Kavramlar Ne zaman Nasıl Ortaya Çıktı?
Dijital Göçebe nedir? Ne zaman ortaya çıktı? Dijital Göçebe (Digital Nomad) kavramı, Uzaktan çalışarak teknolojiyi kullanıp sabit bir yaşam yerine seyahat ederek yaşayan birey. 1980’lerde başlayan uzaktan çalışma trendi, 1997’de Tsugio Makimoto’nun “Digital Nomad” kitabıyla popülerleşti. 2000’lerden itibaren internetin yaygınlaşmasıyla hız kazandı.
Kripto Göçebe nedir? Ne zaman ortaya çıktı? Kripto Göçebe (Crypto Nomad) kavramı, Kripto para ve blockchain teknolojilerini kullanarak dijital finansla bağımsız yaşamayı seçen birey. 2017’deki kripto para patlamasıyla kripto kazançlarıyla seyahat edenlerin artmasıyla ortaya çıktı[4].
Sonuç
Dijital ve kripto göçebelik, teknolojinin sunduğu olanaklarla iş dünyasında devrim yaratıyor. Artık bir ofise ya da sabit bir lokasyona bağlı kalmadan dünya çapında kariyer yapma imkânı mümkün.
Bu yaşam tarzları, bireylerin ve şirketlerin daha esnek ve küresel bir iş modeli oluşturmasına olanak tanıyor. Gelecekte, dijital bağımsızlık ve sınırların ötesinde iş yapabilme kavramlarının daha da evrileceğine şahit olacağız.
Bir sonraki bölümde, dijital ve kripto göçebe olmanın yollarını, gerçek hayat örnekleriyle ve bu kavramların topluma etkileriyle ele alacağız.