Bitcoin madenciliği, en basit tanımıyla, çeşitli matematik bulmacaları çözerek bitcoin (BTC) üretme sürecidir. Bitcoin (BTC) blok zincirindeki işlemler Bitcoin madenciliği sayesinde doğrulanır, tamamlanır ve yeni bir blok olarak zincire eklenir. Bir başka deyişle Bitcoin madenciliği, bitcoin üretmenin yanı sıra blok zincirin güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlar.
Bitcoin madenciliği, matematiksel bulmacaları çözmek için bilgisayarlarının hesaplama güçlerini kullanan düğümler tarafından yürütülür. Bu düğümlere “madenci” adı verilir. Bulmacayı çözen ilk bitcoin madencisi, ilgili işlemi onaylamış ve Bitcoin blok zincirine yeni bir blok eklemiş olur. Bunun karşılığında belirli miktar BTC ile ödüllendirilir. Böylece yeni BTC’ler dolaşıma girer. Bu süreç, aslında, Bitcoin blok zincirinin konsensüs mekanizması olan Proof-of-Work’ün bir parçasıdır.
Bitcoin madenciliği nasıl yapılır?
Bitcoin madenciliği, bilgisayarların hesaplama gücüyle yapılır. Bu hesaplama gücü, ilgili donanımın işlemci gücüne (CPU) dayanır. Bitcoin madencileri, bilgisayarlarının hesaplama gücünü kullanarak Bitcoin algoritması tarafından oluşturulan matematiksel bulmacaları çözer ve işlemleri doğrularlar. Bunun karşılığında ise blok ödülü ya da madencilik ödülü olara anılan BTC ödülü kazanırlar. Böylece yeni bitcoin üretmiş olurlar.
Bitcoin işlemleri, blok zinciri adı verilen bir veritabanına eklenen bloklar halinde toplanmaktadır. Bitcoin ağındaki tam düğümler, blok zincirinin kaydını tutar ve üzerinde meydana gelen işlemleri doğrular. Bitcoin madencileri, blok zincirinin tüm geçmişini indirir ve geçerli işlemleri bir blokta birleştirir.
Bitcoin madencileri, hesaplamalı matematik problemlerini çözerek işlem bilgilerini de doğrular ve Bitcoin ağını güvenilir hale getirirler. Bitcoin işlem bilgilerini doğrulamanın arkasındaki fikir, çift harcamayı önlemek ya da kötü niyetli işlemlerin önüne geçmektir.
Bitcoin madenciliği başta düzenli merkezi işlem birimlerine (CPU’lar) sahip bireysel masaüstü bilgisayarlarda yapılıyordu. Ancak ağ büyüdükçe ve ağdaki işlem sayısı arttıkça, bu yöntem çok yavaş kaldı. Bugün Bitcoin madenciliği, birçok coğrafyaya yayılmış büyük madencilik havuzları kullanılarak yapılıyor ve birçok madencilik şirketi ortaya çıkmış durumda.
Madencilik ödülü
Bitcoin madenciliği, blok ödülü ya da madencilik ödülü adı verilen bir ödül sistemiyle ödüllendirilir. Bir işlemi doğrulamayı ve yeni bir blok üretip zincire eklemeyi ilk başaran Bitcoin madencisi, belirli miktarda BTC ile ödüllendirilir.
Üretilen her 210 bin BTC’de ise Bitcoin madenciliği ödülleri yarı yarıya azaltılır. Bu işleme halving adı verilir. Bitcoin blok zinciri 2009’da faaliyete geçtiğinde madencilik ödülü 50 BTC’ydi. Bugün ise Bitcoin madenciliği 6,5 BTC ile ödüllendiriliyor.
Bitcoin madenciliği ve enerji tüketimi
Bitcoin ağının enerji tüketimi, piyasaya çıktığı 2009’dan beri tartışma konusu olmuştur. Bilgisayarların hesaplama gücüne dayandığından, Bitcoin madenciliği yoğun bir enerji kullanımı gerektirir. Bu da Bitcoin madenciliği faaliyetini maliyetli kılmaktadır.
Öte yandan, Bitcoin madenciliği çevreye olan etkisi açısından da tartışılmaktadır. Uzun süre Bitcoin madencileri, fosil yakıtlara dayalı enerji tüketmiştir. Bunun ise çevreye olumsuz etkileri fazladır. Öyle ki Bitcoin’in yıllık enerji tüketimini birçok ülkenin enerji tüketiminin üzerindedir ve yüksek karbon ayak izi nedeniyle Bitcoin, çevreciler tarafından “kirli para birimi” olarak anılmaktadır. Ancak günümüzde Bitcoin madenciliği, yenilenebilir enerji kaynaklarından da yararlanmaya başladı. Madencilik şirketleri, Bitcoin madenciliği tesislerini yenilenebilir enerji kaynaklarının yoğun olduğu ülkelere kurarak Bitcoin’in çevreye olumsuz etkisini azaltmaya çalışıyor.